Elke organisatie of bedrijf loopt vroeg of laat het risico met interne of externe integriteitsissues te maken te krijgen. Als een bedrijf hier voor het eerst mee geconfronteerd wordt zal dit leiden tot onrust op de werkvloer en zal directie of management regels en verscherpte maatregelen nemen om deze specifieke risico’s in de toekomst te voorkomen. Gesteld dat deze maatregelen afdoende zijn, valt het te bezien of het eigenlijke probleem daarmee opgelost is. Uiteraard is elk bedrijf zelf verantwoordelijk voor haar eigen risico- en integriteitsbeleid. Maar wat gebeurt er met de motivatie van werknemers als blijkt dat de integriteit geschonden wordt? Er met 2 maten gemeten wordt? Wil men vanuit deze motivatie dan nog wel veranderen? Verbeteren? Uit onderzoek naar integriteit en frauderisico’s blijkt dat zeker 42 % van de onderzochte bedrijven niet eens een risico of integriteitsbeleid heeft.

Belangrijk
Vraag een willekeurige werknemer wat hij of zij belangrijk vindt op de werkvloer en al snel zal het woord integriteit vallen. Men is zelf integer, wil integer behandeld worden en wil graag voor een integere organisatie werken. Maar wat is integriteit, integer zijn, eigenlijk? Waarom wordt het zo belangrijk gevonden?

Interpretatie
Om bovenstaande vragen te kunnen beantwoorden moeten we eerst vaststellen wat er onder integriteit verstaan wordt. Een kort belrondje langs een aantal willekeurige bedrijven met de vraag naar wat “integriteit op de werkvloer” is, leverde vooral informatie op over de hoeveelheid verschillende interpretaties van de term zelf. Er wordt verschil gemaakt tussen persoonlijke en bedrijfsintegriteit en deze blijken weer afhankelijk van locatie, tijdstip, cultuur en invalshoek. In algemene zin wordt integriteit benoemd in herkenbare begrippen als eerlijkheid, openheid, respect en vertrouwen. Maar deze begrippen betekenen zeker niet voor iedereen altijd hetzelfde.

Definitie
Een goed te hanteren definitie voor integriteit luidt: Het handelen in overeenstemming met maatschappelijk geaccepteerde waarden en normen in het algemeen en met specifieke waarden en normen die gelden in een bepaalde organisatie (Bron: Hartog, N.J. den, fraude en integriteitbeleid decentrale overheden en politie 2010).

Maatschappelijk en organisatorisch geaccepteerde waarden en normen 
Maar hanteert iedereen dezelfde maatschappelijk geaccepteerde waarden en normen? Zijn deze waarden en normen die gelden binnen een bepaalde organisatie wel bekend? Worden ze nagestreefd?  Uit de diversiteit van de antwoorden blijkt dit niet. Doorvragen op een aantal punten veroorzaakt wel enig ongemak, heb ik gemerkt. De reacties op de volgende vragen maken duidelijk dat bedrijfsintegriteit als begrip wel belangrijk is maar niet voldoende onderhouden en gevoed wordt. Kent iedere werknemer de bedrijfswaarden en normen en handelt men als zodanig? Spreekt men elkaar hierop aan als dit niet het geval is? Wordt door het management het juiste voorbeeld gegeven? Zijn er eventuele oorzaken en/of omstandigheden waardoor er situationeel of functioneel anders gedacht wordt over integer handelen en zijn deze benoemd? De maatschappelijke geaccepteerde waarden en normen verschillen ook en zijn vaak complex, deze laat ik nu even buiten beschouwing, maar deze zijn zeker zo belangrijk.

Integriteit als basisnorm voor verbeterkwaliteit
Kun je nu stellen dat een actief integriteitsbeleid zal leiden tot verbetering van prestaties? Of tot verhoging van de verbetercapaciteit en uiteindelijk bedrijfsresultaat? Ja, dat kan naar mijn mening zeker. Immers, al werkend aan een actief integriteitsbeleid worden kaders geplaatst, invalshoeken besproken, dilemma’s uitgewerkt, vertrouwen en eigen inzicht gestimuleerd zodat medewerkers mogen, kunnen en willen meewerken aan een motiverende en inspirerende werkomgeving. De intrinsieke motivatie tot verbeteren wordt hierdoor aangeboord en gecultiveerd.

Brigitte Schultink
Integriteitsmanager & Coach

Meer weten over integriteit, begeleidingsprogramma’s, trainingen of vertrouwenskwesties? Neem gerust vrijblijvend contact op met Brigitte Schultink via deze website of direct telefonisch via 06-11720833

Wel eens dat onderbuikgevoel gehad dat er iets niet klopt, zonder aanwijsbare reden? Dat je voelt geen goede beslissing genomen te hebben maar dat je niet precies kunt aangeven waarom niet? Een vaag gevoel dat blijft hangen zonder dat je het kunt duiden, zonder dat je er een vinger op kunt leggen? Dat niet te beredeneren of te rationaliseren gevoel dat wel aanwezig is? Dat “iets” waarvan je achteraf zegt. “tja, ik had al een dergelijk gevoel” of  “ik wist het eigenlijk al”. Dat vage zekere weten, dat sluimerende maar aanwezige gevoel noemen we intuïtie.

Door mijn werk als fraudecoördinator ben ik al lang geleden geconfronteerd met dit fenomeen van zeker weten zonder aanwijsbare feiten. Als individu heb ik er, net zoals iedereen, dagelijks mee te maken. Door ervaring, reflectie, literatuurstudie en een blijvende interesse voor deze nog “ondergeschoven” vaardigheid beschouw ik mijzelf als intuïtief sterk ontwikkeld. Ook heb ik geleerd de met de vooroordelen en niet aflatende kritiek af te rekenen. Ik heb ervaren dat terugredeneren naar dit eerste “intuïtieve gevoel” een bevestiging is van hetgeen je eigenlijk al weet. Door dit consequent te verwoorden wordt het onderdeel van de onderzoeksmethode. Ook op sociaal emotioneel gebied. Eén van de hiervoor door mij geraadpleegde bronnen is het boek: ” Intuïtie. De kracht zonder erbij na te denken” (M. Gladwell, 2005)

Zeker weten dat je gelijk hebt
Intuïtie is zeker weten dat je gelijk hebt zonder direct te weten waarom. Een zekerheid dus, gebaseerd op onbewust opgepikte signalen, razendsnelle verwerking en het combineren van enorme hoeveelheden kennis. Kennis die we in de loop der jaren in de vorm van ervaring opdoen. Ervaring op werkgebied, relaties en in onze sociale omgeving. Levenservaring. Intuïtie is gedefinieerd als onbewust aanwezige kennis, je hebt het maar je weet het niet.

Wetenschap
Intuïtie komt van het Latijnse woord ‘intueri’ dat grofweg staat voor “innerlijk zien”, het vermogen van de hersenen om snel complexe situaties te beoordelen en beslissingen te nemen. Volgens David Meyers, Amerikaans hoogleraar psychologie en expert op dit gebied, is intuïtie opgeslagen kennis die, na een teken uit de omgeving, direct beschikbaar komt en voortkomt uit het geheugen. Hoe groter de ervaringswereld van een persoon, hoe groter deze intrinsieke bron van kennis. De filosoof Spinoza zag intuïtie als de hoogste vorm van het verkrijgen van kennis. Intuïtie is sneller dan het intellect.

Beslissingen nemen
Bij het nemen van beslissingen of het beoordelen van situaties worden vaak positieve en negatieve aspecten afgewogen en wordt er op basis van ratio besloten of gehandeld. Bij complexe zaken, een grote hoeveelheid informatie, kan dit vaak een langdurig proces zijn. Dit kan zelfs leiden tot beslissingsstagnatie of “zand in de machine” en is daardoor niet altijd effectief of efficiënt. Het bewust gebruiken van intuïtie kan dit positief beïnvloeden. Doordat de onbewust aanwezige kennis het beoordelingsvermogen razendsnel aanstuurt kan dit beslissingsproces effectiever plaatsvinden. Het beslissen wordt, afhankelijk van de hoeveelheid ervaring en kennis, zelfs een automatisme. In mijn trainingen gebruik ik vaak het volgende voorbeeld om uit te leggen hoe dit werkt: Als dossierbeoordelaar en fraudeonderzoeker heb ik duizenden dossiers gezien en beoordeeld. Hierdoor “zie” ik zeer snel of er “iets” in een dossier niet klopt, het zogenaamde “Fingerspitzengefühl”. Echter specifiek is dat “iets” dan nog niet. Meestal komt er pas ná verificatie van gegevens uit waarom de “belletjes gingen rinkelen”. Het intuïtief voelen dat er “iets” is duurt niet lang, rationeel onderzoek naar de onderbouwing van dit “iets”duurt een stuk langer. Of, zoals Sherlock Holmes het toepasselijk verwoordde “het was makkelijker om het te weten dan uit te leggen waarom ik het wist”.

Altijd juist
Intuïtieve ingevingen hoeven niet altijd te leiden tot de juiste of goede beslissingen. Er spelen meer zaken mee die dit beïnvloeden. Impulsief handelen, vooroordelen hebben, uitgaan van verkeerde aannames en iets bijzonder graag willen of juist niet, zijn valkuilen en kunnen de intuïtieve waarde vertroebelen. Ook het onderbewuste kan fouten of foutieve associaties maken, het inbrekerstikje tegen de ruit blijkt na onderzoek de tak van een boom te zijn. Intuïtie in combinatie met gezond verstand is dan ook een prima combinatie. Om intuïtie als aanvulling op het beslissingspalet geaccepteerd te krijgen, zullen de genoemde valkuilen bekend moeten zijn en vermeden moeten worden. Zelfkennis en het vermogen tot zelfreflectie zijn daarbij essentieel.

Maatschappelijk geaccepteerd 
Is intuïtie een maatschappelijk geaccepteerde vaardigheid? Nee, niet in onze westerse wereld. Gebrek aan logica, directe onderbouwing met feiten en rationalisering maken intuïtie tot een ondergewaardeerd en nagenoeg uitgeschakeld zintuig. Het is ook niet motiverend om geassocieerd te worden met vaag of zweverig in plaats van logisch en feitelijk. In onze westerse maatschappij moet alles zoveel mogelijk logisch zijn. Maar niet alles is logisch. Het accepteren en integreren van de onbewust aanwezige kennis die leidt tot het bekende onderbuikgevoel, het “Fingerspitzengefühl”, het “er een nachtje over slapen” zal uiteindelijk leiden tot een verbeterde intelligentie. Werknemers die hun intuïtie kunnen en mogen gebruiken, dit zelfs mogen ontwikkelen, zijn werknemers die alle opgedane ervaring in dienst stellen van het bedrijf. Of beter, in dienst durven te stellen van het bedrijf. Het worden daardoor zelfbewustere en waardevolle medewerkers met een onuitputtelijke bron van kennis.

Brigitte Schultink
Integriteitmanager & Coach

Meer weten over intuïtie en integriteit in business, begeleidingsprogramma’s, trainingen of vertrouwenskwesties? Neem gerust vrijblijvend contact op met Brigitte Schultink via deze website of direct telefonisch via 06-11720833.